“Wie over Europa spreekt, maakt een fout. Het is een geografische uitdrukking. Een staat heeft geen vrienden, maar belangen” en “het geheim van de politiek, maak een goed verdrag met Rusland” zei Otto Von Bismarck. “Politiek moet niet aan woorden, maar aan daden worden gemeten“, stelde Max Weber. Weber maakte onderscheid tussen overtuigings- en verantwoordelijkheidsethiek. Langs deze klassieke meetlat van Max Weber gelegd, is de politiek van de EU met betrekking tot Oekraïne op een regelrechte ramp uitgelopen.
= PRESIDENTSVERKIEZINGEN 2010 =
Als de missie van de EU tot doel heeft in de landen van de Oost-Europese buren stabiliteit, onafhankelijke autonomie, democratie en welzijn te brengen, is dit hopeloos mislukt in Oekraïne. Vanaf de afwijzing door ex-president Janukovitsch van het ‘goedgemeende’ EU-associatieverdrag, met NATO-paragrafen, naar het bloedbad op het Maidanplein tot de Russische annexatie van de Krim, is alles fout gegaan wat maar fout kon gaan.
Uiteraard is het niet correct de schuld alleen bij de EU te zoeken. De gewelddadige annexatie van de Krim moet Putin volledig voor zijn rekening nemen. Met een annexatie van de Krim hebben zelfs de meest doorgewinterde Brusselse strategen en politici in hun stoutste dromen geen rekening gehouden. Ook als zij vergelijkbare situaties hebben meegemaakt. De tweedeling van Cyprus bijvoorbeeld, waar zowaar NATO-lidstaat Turkije ingreep, is niet bepaald te vergelijken met de Krim. Moest met de doorbraak van de Berlijnse Muur in herinnering, nu een muur verderop ook gesloopt worden? Wordt daarmee in ogen van anderen het politieke Budapester Memorandum geschonden, dat geen volkenrechtelijke status heeft met aansluitend de Helsinki Akkoorden, welke niet door alle betrokken landen zijn ondertekend?
De realiteit is dat de etnisch verdeelde Krim van strategisch belang voor Rusland is. En economisch afhankelijk is van (Oost-)Oekraïne. Vanuit Rusland alleen met vliegtuigen en ferries te bereiken.
Met deze achtergronden van de ernstigste crisis sinds de Koude Oorlog mag men tenminste verwachten, dat de EU zich herbezint. Is het werkelijk zinvol het gewelddadig geamputeerde Oekraïne alsnog in de EU te verankeren met een EU-associatieverdrag dat deze crisis heeft uitgelokt? Ondertekend door een interim-regering in de aanloop naar nieuwe verkiezingen? Brengen sancties en de ondertekening van het associatieverdrag met NATO-paragrafen de EU dichterbij het doel om via onderhandelingen een oplossing te bereiken? Hoe kan duurzame stabilisatie, vrede, welzijn en democratie voor de bevolking in de wijde regio worden bereikt en in de EU niet worden aangetast?
Terzijde en toch niet: waar zijn de kritische debatten in het Europees Parlement en in parlementen van de lidstaten? Wordt deze crisis gebruikt om versneld het TTIP te realiseren?
Een strategiedebat heeft niet plaatsgevonden in Brussel. Tijdens de tweede crisistop over Oekraïne, werd dit niet getafeld. Alleen de Oostenrijkse bondskanselier Faymann was bedachtzaaam en suggereerde een variant op het Oostenrijks neutraliteitsmodel. Zijn suggestie ging in het tumult over de annexatie van de Krim verloren. Of werd deze van tafel geveegd om geopolitieke redenen? Economische sancties beheersten de gesprekken, nadat Obama met nieuwe strafmaatregelen kwam. De ondertekening van het associatieverdrag –deze keer niet in Vilnius- werd met Brusselse zelfverzekerheid in de etalage gezet.
Beiden, sancties en de ondertekening van het associatieverdrag, kunnen zich wederom als een strategische fout bewijzen. Want de sancties dienen niet meer alleen om Putin naar de onderhandelingstafel te dwingen, maar zijn zo langzamerhand getransformeerd tot voor alle betrokken partijen pijnlijke strafmaatregelen voor de onomkeerbare annexatie van de Krim. ‘Haviken’ in de EU en in de VS (die minder hebben te verliezen) willen deze sancties in de hoogte drijven. De Europese Commissie kreeg de tactische opdracht financiele, economische en handelssancties voor te bereiden.
Echter, de EU is niet voorbereid op een serieuze handelsoorlog, waarvan de eerste symptomen reeds zichtbaar worden. Als Putin terugslaat, worden met name de kleine landen met een kwetsbare economie als eerste gevoelig getroffen. Noch afgezien van de mogelijkheid van Russische troepen aan de grenzen bij Roemenië, Moldavië en Transnistrië.
Moet de EU herbezinnen op haar politieke koers, zichzelf reorganiseren en vervolgens de rijen sluiten? Allereerst onderlinge solidariteit, die niet met woorden, maar met resultaten wordt bezegeld voordat harder wordt opgetreden. De EU was -en is- volledig onvoorbereid op een conclict met Putin’s Rusland. Anders was het nog maar de vraag geweest of de Krim onomkeerbaar werd geannexeerd. Of nam de EU welbewust dit risico? Voldoende redenen voor Parlementaire Enquete‘s zijn inmiddels geschapen.
Met sancties beweegt de EU zich nu op een helling met glad ijs, waarvan een eind niet in zicht is en de gevolgen op lange termijn nagenoeg onoverzienbaar. Vertrouwen terugwinnen kost tijd. Heel veel tijd. De tweede kapitale fout was de ondertekening van het associatieverdrag. Daarmee creëert de EU feiten, zoals Putin op de Krim, waardoor fronten zich alleen maar dieper ingraven. Had men niet kunnen wachten tot na de Oekraïnse verkiezingen in mei?
Overduidelijk heeft overtuigingsethiek gezegevierd over verantwoordelijkheidsethiek. De EU laat zich weliswaar leiden door ‘goede voornemens’, maar wordt voortgedreven door de VS en Rusland. Tot nu toe is deze politiek een doodlopende weg gebleken. Waar nu ook nog eens een snel oplopende spiraal van (handels)sancties aan wordt toegevoegd. Hoogstwaarschijnlijk uitlopend in een handelsoorlog en erger, die onschuldige, kwetsbare burgers met hun huishoudens en familie‘s hard kan raken.
Kom nu niet aan met het verhaal dat dit “de prijs voor vrijheid” is. Het is de prijs voor het resultaat van een van aanvang af mislukt, onverantwoordelijk politiek beleid. Twee Nobelprijswinnaars trekken samen moeizaam op, waarvan één Nobelprijswinnaar een organisatie is, die voorlopig moet leren leven met het feit dat deze organisatie geen volkenrechtelijke status heeft ondanks volmachten voor vergaande legislatieve en uitvoerende bevoegdheden. Opererend onder de verantwoordelijkheid van 28 regeringsleiders die verantwoording afleggen aan parlementen, wiens souvereiniteit deels is overgedragen aan de EU met een Europees Parlement dat beperkte bevoegdheden heeft.
Is dit alles een voorbeeld van en voor ‘democratie van de EU’ in haar geografische territorium van Europa, dat 530 miljoen Credit Default Swap-burgers krijgen voorgeschoteld vlak voor de Europese verkiezingen? Niet bepaald een schoolvoorbeeld voor een nieuwe, geloofwaardige Europese democratie, die zichzelf nog moet vinden binnen geopolitieke belangen van wereldformaat.
Plaatje: Balkan Forum, “Dit ruikt naar burgeroorlog.”
NASCHRIFT:
Harde feiten en cijfers: afhankelijkheid van Oost-Europese EU-lidstaten van Russische olie en gas en overige economische factoren. Klik op de iconen in de Googlekaart voor toelichting.
http://www.faz.net/aktuell/wirtschaft/wirtschaftspolitik/krim-krise-so-abhaengig-ist-osteuropa-von-russland-12863019.html
KING BILLY's REPUBLIC 
